Filosofie

Deze pagina handelt over de morele waarden die aan de grondslag liggen van ons handelen

Je vind bij ons geen godsdienstige symbolen, Boeddha beelden of altaren. Niet omdat we er tegen zijn!

Wel gaan we uit van een hedendaags en praktisch hedonisme.

Sinds Aristipus (435-356 VC) tot nu is het hedonisme geëvolueerd. Met als uitschieter de Franse schrijver Michel Onfray.

Principes

Als werkbare definitie van hedendaags hedonisme zijn de volgende principes van kracht:

1. Verhogen van het netto genot (genot min lijden) en tevredenheid zijn hoge intrinsieke waarden en levensdoelen.
2. Ieder mens heeft het recht te streven naar het maximum aan genot en moet daarbij geholpen worden waar mogelijk.
3. Het genot van de ene mag niet ten koste van een ander gaan. Er dient steeds een win-win situatie bekomen.
4. Het genot moet controleerbaar blijven voor de personen die ervan genieten. Anders wordt het genot een verslaving met meer lijden dan genot tot gevolg.

Daar waar wetten en gebruiken géén intrinsieke waarde hebben, worden ze toch nageleefd. Vriendschap, rechtvaardigheid en doelmatigheid naar de 4 punten hiervoor staan daar wel boven.

Wat is genot?

Genot is een geestelijke toestand die als aangenaam ervaren wordt. Synoniemen van genot worden in [1] genoemd.
De triggers voor genot zijn vele aangenaam ervaren prikkels van de zintuigen: lekker eten en drinken, geurende bloemen, mooie muziek, aanraking.

Het aangename gevoel wordt in de hersenen opgewekt door gelukshormonen.

De productie van gelukshormonen door het lichaam wordt voornamelijk gestimuleerd door prikkeling van de zintuigen. Voorbeeld van een prikkeling van de zintuigen die de productie van gelukshormonen vergroot: wanneer men een massage ontvangt wordt onder andere de tastzin geprikkeld die de aanmaak van oxitocines zal vergroten.

De hersenen kunnen echter ook rechtstreeks gestimuleerd worden zonder tussenkomst van zintuigen. Voorbeeld van een rechtstreekse stimulering van de hersenen voor de productie van gelukshormonen is de herinnering aan aangename ervaringen beleefd tijdens de vakantie. Deze herinnering kan bewust opgeroepen worden of onbewust getriggerd door geur-associatie (aromatherapie). 

Genot vraagt naar meer genot en is een zichzelf versterkend proces. Dit noemt men het fenomeen van de "hedonistische aanpassing". Het is dus belangrijk genot te leren herkennen en beheersen.

Zichzelf versterkend proces naar meer genot.

Wanneer de cirkel hiervoor niet kan doorbroken worden spreekt men van een verslaving. Men heeft geen controle meer over het al dan niet uitvoeren van activiteiten die leiden tot genot. Hier komt het vierde hedonistisch principe om de hoek: het genot moet controleerbaar blijven voor de personen die ervan genieten. Anders wordt het genot een verslaving met meer lijden dan genot tot gevolg.

Wat is netto genot?

Netto genot is het verschil tussen het aangename gevoel en de investering in moeite die nodig was om het genotsgevoel te bekomen. Voorbeeld de zegeroes van de leden van een voetbalploeg tegenover de trainingsuren die erin geïnvesteerd werden.

Wat is het verschil tussen genot en geluk?

Hier zijn de voornaamste verschillen:

• Het voornaamste is de tijdsduur: genot is tijdelijk, geluk is niet per definitie beperkt in de tijd.
• De triggers voor genot liggen bij het eigen ervaren, de triggers voor geluk liggen bij de andere mens.
• Het fenomeen van “hedonistische aanpassing” maakt dat de mens het genot gewoon wordt waarbij steeds een hogere mate van genieten nagestreefd wordt. Bvb. het effect van een promotie op het werk is snel verteerd. Bij geluk wordt gestreefd naar andere waarden die een langdurig goed gevoel geeft.

Onder ons coaching-aanbod valt de mogelijkheid tot gelukscoaching.

Aristoteles schreef over geluk: 'Geluk is de enige wettiging van het leven; waar geluk afwezig is, blijft het bestaan een idioot en jammerlijk experiment. We kiezen voor geluk omwille van het geluk zelf en nooit met het oog op een verder doel; terwijl we voor eer, genot en intellect kiezen omdat we geloven dat we daardoor gelukkig gemaakt zullen worden'.

Filosofen en hedonisme door de eeuwen heen

Wat hierna volgt is een bloemlezing van filosofische ideeën die gelinkt zijn aan hedonisme en bijdragen aan de hedendaagse praktische kijk op actuele onderwerpen.

Hedonisme in zijn basisvorm houdt dat men gelooft dat het nastreven van netto genot en geluk een intrinsiek levensdoel is. Er zijn heel oude bronnen die deze maatschappelijke visie propageerden: Babylonië, het oude Egypte, de oudheid met Democritius, …

Mohisme in China (Vijfde eeuw voor Christus)

Liefde werd uitgebreid naar alle elementen van het mensdom. Zij vormden de voorlopers van het utilitarisme: Mohisme in China.

Aristippos van Cyrene (Vierde eeuw v. Chr)

De eerste ethische vorm van hedonisme is verondersteld door Aristippos van Cyrene onderwezen te zijn. Het genot was niet langer een afwezigheid van pijn, maar een positieve ervaring. De nadruk werd gelegd op fysische genotservaringen en wel in het nu-moment. Maatschappelijk was de leer zich bewust dat altruïsme ook genot kon verschaffen. Het recht op genot was universeel.

Epicurius (341-270 v.Chr)

Epicurius stelt dat gemoedsrust het doel is van het leven. Hij stelt dat het onmogelijk is een plezierig leven te leiden zonder wijs, eerbaar en rechtvaardig te leven en het is onmogelijk om wijs, eerbaar en rechtvaardig te leven zonder plezierig te leven. Volgens hem wordt het grootste genot alleen bereikt door middel van kennis en vriendschap en door een gematigd leven vrij van angst en pijn.

Epicurius vond de angst voor de dood, vergroot door religieuze opvattingen over de toorn van de goden, het grootste obstakel voor het bereiken van gemoedsrust. Wanneer je dood bent kan je niet langer iets voelen en is het bijgevolg dwaas er bang voor te zijn.

Jeremy Bentham (1748 – 1832)

We moeten wachten tot ver na de donkere middeleeuwen om de principes van het vermijden van pijn en verwerven van genot terug te vinden. Bentham betoogd dat alle sociale en politieke besluiten gericht moeten zijn op de grootste hoeveelheid geluk voor het grootst aantal mensen. Omdat de morele waarde van zulke besluiten direct verbonden zijn aan hun nut voor het bereiken van die toestand van genot voor zoveel mogelijk mensen wordt deze stroming het utilitarisme genoemd. Dikwijls vinden we het hedonisme en Epicurianisme gerefereerd als onderstromingen van het utilitarisme. Alle oorzaken van geluk zijn voor Bentham gelijkwaardig: lichamelijk genot, goed eten en drinken, filosofische bespiegelingen tot poëzie. Bij uitbreiding propageert hij hierdoor de menselijke gelijkwaardigheid.

John Stuart Mill (1806 - 1873)

Is de persoon die het utilitarisme meest probeerde in praktijk te brengen. Zo probeerde hij Bentham’s principe van het hoogste geluk voor het grootste aantal mensen in verschillende wetgevende initiatieven te implementeren. Het individu moest beschermd tegen een meerderheid die zijn eigen geluk zou vrijwaren ten koste van dat van individuen. Het onderwijs moest volgens hem het geluk van het individu en het welzijn van de maatschappij samenbrengen. De bescherming van het individu staat hoger dan de maatschappelijke belangen. Individuen kunnen ervoor kiezen dingen te doen die gevolgen hebben voor hun persoon, niet voor dat van een ander. Deze maatschappij moet alle mensen toestaan om geluk na te streven. Dat geluk kan voor ieder iets anders betekenen. Die vrijheid moet alleen ingetoomd wanneer zij het geluk van andere individuen in de weg staan. Voor Mill wegen de geestelijke genoegens zwaarder door dan de lichamelijke (“Je kan beter een ontevreden Socrates zijn dan een gelukkige idioot”). Als levensdoel had hij het bevredigen van 2 soorten verlangens voor ogen. Eerstens ongemotiveerde verlangens: de verlangens die onmiddellijk genot verschaffen. Ten tweede de welbewuste verlangens: zaken die we doen als oefening, plicht, … omdat ze uiteindelijk leiden naar een hogere geluksbeleving. Deze en andere initiatieven op economisch en maatschappelijk vlak maakt van Mill één van de voornaamste proponenten van het liberalisme en vertegenwoordigers van de utilitaristische filosofische strekking.

Ten slotte moeten we Johann Gottlieb Fichte (1762-1814) aanhalen.

Hij was geen hedonist noch utilitarist maar zijn stellingen zijn zeker van toepassing op eenieder die zich met deze onderwerpen wil vereenzelvigen. Hij probeerde ethisch te handelen in een wereld die “causaal gedetermineerd is”. Een eerste visie is dat hetgeen buiten de mens gebeurt oorzaak en gevolg hebben waarop hij geen invloed kan uitoefenen. Dit wordt dogmatisme genoemd. In zijn idealistisch wereldbeeld staat de mens los van de oorzaken en gevolgen buiten hem om. Hij is in staat om onafhankelijk en vrij te kiezen en te handelen. Volgens hem kies je de filosofie die bij jouw persoonlijkheid past: dogmatisme of idealisme. Waar staat volgens jou het hedendaags hedonisme voor?

Toepassing op de massages

Je kan genieten van elke massage. De meest gevraagde zijn  relaxerende massage, ontgiftingsmassage (detox massage), vitalizerende massage. en sensitieve massage.

Om te kunnen genieten moet je wel vrij zijn van pijn.

Wat zegt paus Franciscus daarvan?

In de christelijke sfeer is er dikwijls een gène om te durven genieten. Dit vind zijn oorsprong in het oude testament, gebaseerd op de Thora, waar we belast worden met de erfzonde begaan door Adam en Eva. Die werden daarvoor uit het aards paradijs verjaagd. Tot op vandaag zouden we daarvoor moeten boeten.

Paus Franciscus zegt het volgende over genot:

"Een onverdraagzame moraal, die het bestaan van genot verwerpt, wil ik niet. Dat is een foute interpretatie van de christelijke boodschap.

Die visie heeft in de loop van de geschiedenis heel wat schade berokkend, schade die je de dag van vandaag in bepaalde gevallen nog altijd ziet en voelt.

God heeft het genot geschapen en dat moeten we inzien"

Bron: https://vrtnws.be/p.3BMNmoEAn

[1] De aangename ervaring kan vele namen krijgen: begeerte, behagen scheppen, bevrediging, blijdschap, fun, gelukzaligheid, genoegen, goedvinden, hartelijkheid, intimiteit, liefhebbend, lust, ontspanning, plezier, positieve sensatie, pret, recreatie, relaxatie, sensualiteit, spelen, tederheid, tevredenheid, toestand van “flow”, triomf, verheugd zijn, vermaak, verpozing, verstrooiing, verwenning, verwezenlijking, verzet, voldoening, vreugde, vrolijk, welbehagen, welgevallen.